Самарқандда ўтаётган ЮНЕСКО Бош конференцияси Хитой ОАВ нигоҳида

Хитойнинг нуфузли "Китай" журналида "ЮНЕСКОнинг Самарқанддаги Бош конференцияси: Ўзбекистоннинг жаҳон меросини асрашдаги роли" сарлавҳали мақола эълон қилинди, деб хабар қилмоқда "Дунё" АА мухбири.

Манбада қайд этилишича, халқаро ташкилотлар тарихида янги давр рамзига айланиши мумкин бўлган воқеалар кам учрайди. Самарқандда ЮНЕСКОнинг 43-сессияси ўтказилиши ана шундай тарихий воқеалардан бири бўлган.

Бу сафар ЮНЕСКО Бош конференцияси илк бор 40 йилдан сўнг Париждан ташқарида Самарқандда ўтказилмоқда. Бу тарихий қарор Ўзбекистоннинг ортиб бораётган халқаро нуфузини, мамлакатнинг инсоният маданий ва маънавий меросини асрашга қўшаётган ҳиссасини намоён этади.

"Самарқанд турли маданият ва даврлар чорраҳасида жойлашган шаҳар сифатида турли халқлар мулоқоти учун майдонгина эмас, балки ЮНЕСКОнинг тинчлик, бағрикенглик ва маданий хилма-хиллик каби ғояларининг рамзига айланди. Бу ерда шундай йирик форумнинг ўтказилиши Ўзбекистон Президенти Шавкат Мирзиёев илгари сурган "Учинчи Ренессанс" ғоясига мувофиқ равишда маданият, таълим ва фанни ривожлантириш сиёсатига берилган юксак баҳодир", – деб ёзилган нашрда.

Ўзбекистон 1993 йилда ЮНЕСКО аъзо бўлган. 1996 йилда Тошкентда ташкилотнинг ваколатхонаси очилган. Сўнгги йилларда Ўзбекистон раҳбарияти ва ЮНЕСКО Бош директори Одри Азуле ўртасидаги яқин мулоқот икки томонлама ҳамкорликни янада мустаҳкамлади.

Мамлакат икки марта 1997-2001 ва 2009-2013 йилларда ЮНЕСКО Ижроия кенгаши аъзоси бўлган, 2022 йилдан эса Номоддий маданий меросни муҳофаза қилиш бўйича қўмита аъзоси ҳисобланади. Ҳозирги кунда Ўзбекистонда 2022–2026 йилларга мўлжалланган ЮНЕСКОнинг Мамлакат дастури амал қилмоқда. У таълим, фан, маданият, коммуникация ва ахборот соҳаларини қамраб олган.

Мақолада таъкидланишича, айни пайтда Ўзбекистоннинг еттита тарихи ва табиий объекти ЮНЕСКОнинг Бутунжаҳон мероси рўйхатига киритилган. Улар орасида Бухоро тарихи маркази, Ичан-қалъа, Самарқанд, Шаҳрисабз, Ипак йўлидаги қадимий шаҳарлар, Ғарбий Тянь-Шань ва Туран чўллари бор.

Шунингдек, ўзбек халқининг 16 та номоддий маданий мероси – шошмақом, Бойсун маданияти, бахшичилик, палов анъанаси ва Наврўз байрами каби қадриятлар ҳам ЮНЕСКО рўйхатига киритилган. Бу маданий элементлар ўзбек халқи ижодкорлиги ва маънавий бойлигини ифодалайди.

Сўнгги йилларда Ўзбекистон ташаббуси билан ЮНЕСКО ҳамкорлигида йирик маданий форумлар ўтказилди: "Шарқ тароналари" фестивали, "Атлас байрами", мақом санъати форуми, бахшичилик, Кўқон ҳунармандчилик ва Хивадаги "Лазги" рақс фестиваллари. Бу тадбирлар мамлакатни Евроосиё маданий мулоқоти марказларидан бирига айлантирди.

Ўзбекистон ЮНЕСКОда бир қатор муҳим резолюциялар ташаббускори ҳам бўлди. Улар қаторида "Хива жараёни", "Тошкент декларацияси" ҳамда таълим ва барқарор ривожланишга оид ҳужжатлар бор.

"Самарқандда ўтказилаётган 43-сессия нафақат икки юзга яқин мамлакат вакилларини йиғди, балки ўтмиш ва келажакни боғловчи ғоялар муҳокама қилинадиган маконга айланмоқда. Илм ва санъат гуллаган бу заминда инсоният келажаги ҳақидаги замонавий мулоқот ЮНЕСКО ва "Учинчи Ренессанс" руҳида кечмоқда", – деб ёзилган "Китай" мақоласида.